آپراکسی کلامی که به عنوان آپراکسی گفتار نیز شناخته می شود، یک اختلال گفتاری حرکتی است که بر توانایی فرد در صحبت کردن تأثیر می گذارد. این بیماری در اثر آسیب به بخش‌هایی از مغز که مسئول هماهنگی حرکات لب‌ها، زبان و فک مورد نیاز برای گفتار هستند، ایجاد می‌شود.
افراد مبتلا به آپراکسی کلامی در برنامه ریزی و هماهنگی حرکات مورد نیاز برای تولید صداها، کلمات و جملات گفتاری مشکل دارند. این می تواند منجر به گفتاری آهسته، پر تلاش و درک آن شود.
درمان آپراکسی گفتاری معمولاً شامل گفتار درمانی است که بر بهبود تولید گفتار از طریق تمرین‌هایی متمرکز است که نواحی خاص مشکل را هدف قرار می‌دهند.
دلایل آپراکسی کلامی
اعتقاد بر این است که این بیماری در اثر آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول هماهنگی حرکات لب‌ها، زبان و فک مورد نیاز برای گفتار هستند، ایجاد می‌شود. این آسیب می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:
- سکته مغزی یا ضربه مغزی
- اختلالات عصبی دژنراتیو مانند بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر یا ALS
- تومورهای مغزی یا انواع دیگر آسیب های مغزی
- اختلالات ژنتیکی که بر رشد گفتار و زبان تأثیر می گذارد
توجه به این نکته ضروری است که همه موارد آپراکسی کلامی دلیل زمینه ای واضحی ندارند و در برخی موارد ممکن است علت ناشناخته باشد.
علائم آپراکسی کلامی
آپراکسی، می تواند طیف وسیعی از علائم را داشته باشد که شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از علائم رایج آپراکسی عبارتند از:
- مشکل در شروع گفتار
- خطاهای متناقض در صداها و هجاهای گفتار
- مشکل در هماهنگی و توالی حرکات گفتار
- مشکل در لحن و الگوهای استرس در گفتار
- سخنرانی آهسته و پر تلاش که ممکن است متلاطم یا متوقف شود
- مشکل در تقلید صداهای گفتار یا تکرار کلمات و عبارات
- مشکل با کلمات و جملات طولانی تر و پیچیده تر
- ناامیدی یا اضطراب مربوط به مشکلات در گفتار
توجه به این نکته مهم است که همه افراد مبتلا به آپراکسی گفتاری همه این علائم را نشان نمی دهند و برخی از افراد ممکن است علائم دیگری داشته باشند که در اینجا ذکر نشده است. علاوه بر این، برخی از این علائم ممکن است در سایر اختلالات گفتاری و زبانی نیز وجود داشته باشد، بنابراین برای تشخیص صحیح، مهم است که با یک آسیب شناس گفتار-زبان مشورت کنید.
درمان آپراکسی گفتاری
درمان آپراکسی کلامی معمولاً شامل گفتار درمانی است. هدف درمان بهبود توانایی فرد برای برنامه ریزی و هماهنگی حرکات مورد نیاز برای تولید گفتار است. برخی از رویکردهای رایج گفتار درمانی برای آپراکسی عبارتند از:
درمان مفصلی و واجی: این رویکرد بر بهبود توانایی فرد برای تولید اصوات گفتاری فردی و توالی های صوتی تمرکز دارد.
گفتار درمانی فشرده: این رویکرد شامل چندین جلسه درمانی در هفته است که هدف آن بهبود تولید گفتار در سریع ترین زمان ممکن است.
ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC): در برخی موارد، دستگاه های AAC مانند تخته های ارتباطی، تبلت ها یا دستگاه های تولید کننده گفتار ممکن است برای تکمیل یا جایگزینی گفتار استفاده شوند.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که رویکرد خاص به درمان به نیازها و توانایی های فرد بستگی دارد و ممکن است نیاز باشد درمان در طول زمان با بهبود مهارت های فرد تعدیل شود. علاوه بر گفتار درمانی، مداخلات دیگری مانند کاردرمانی یا مشاوره ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به آپراکسی کلامی مفید باشد.